Bilinç kaybı, herhangi bir nedenle beyne giden kanın azalması ya da durması sonucunda hastanın şuurunu kaybetmesidir.
Bilinç kaybı nedenleri
Bir çok nedene bağlı olarak hastanın bilinci kaybolabilir. En çok görülenler:
Ciddi bir hastalığa bağlı olmayanlar
- Etrafta hastanın alışık olmadığı bir görüntü ya da koku olması,
- Kan görmek,
- Açlık,
- Uzun süre ayakta kalmaya bağlı olarak kanın ayaklarda toplanması, beyne ve kalbe yeterince kan dönememesi,
- İdrar söktürücü, tansiyon düşürücü gibi ilaçların fazla kullanılması,
- Uzun süre güneşte kalma ya da ishale bağlı olarak vücudun susuz kalması,
- Kötü bir haber alma ya da duygusal bir olaya tepki olarak kan basıncının düşmesi.
Ciddi bir hastalığa bağlı olanlar
- Beyin kanamaları,
- Kalp krizi,
- Akciğerlerde büyük damar tıkanıklıkları,
- Kalpten çıkan büyük atardamarlarda ani yırtılmalar,
- Bayan hastalarda dış gebeliğe bağlı karın içi kanamalar,
- Şoka neden olan her türlü rahatsızlık, bilinç kaybına neden olabilir.
Bilinç bozukluğu belirtileri
Hasta önce sapsarı olur. Rengi değişir. Soğuk soğuk terlemeye başlar. Elini yüzüne götürür. Bilinç kaybının sebebine göre hastanın başında, göğsünde ya da karnında ağrı olabilir. Ardından hasta olduğu yere yığılır ve orada kalır. Bazen hasta etrafındakilere konuşarak ya da el hareketleri ile önceden bayılacağını haber verebilir.
Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım
Temel yaşam Desteği kuralları tamamen geçerlidir.
Bayılmada ilkyardımcının ilk amacı hastanın beynine giden kan akımını artırmaktır.
Eğer hastanın bayıldığı yerde hasta ya da ilk yardımcı için tehlike olabilecek bir durum yoksa yerde yatan bilinci kapalı bir hastayı kaldırıp yatağa ya da koltuğa almanın hastaya pratik bir faydası yoktur. Bazen bu işlem zararlı bile olabilir.
Yapılacak iş olduğu yerde ayaklarını yukarı kaldırıp şok pozisyonu vererek ayaklardaki kan akımının kalp ve beyne yönelmesini sağlamaktır. Hasta bayılacağını hissediyor ve yanında kimse yoksa öncelikle yaptığı işi bırakmalıdır. Şoförse hemen güvenli bir şekilde aracı park etmeli, ikaz ışıklarını yakmalı, yardım istemelidir.
Bu sırada hastanın üzerinde bulunan kravat, kemer, gömlek düğmesi gevşetilerek rahat nefes alması sağlanmalıdır.
Hasta kendine geldikten sonra ek bir yaralanma olup olmadığı kontrol edilir.
Ek bir yaralanma güvenli pozisyonda 112’nin gelmesi beklenmelidir. Yoksa yavaş yavaş oturtulabilir.
Her ne sebeple olursa olsun bir insan bilincini kaybediyor ve bayılıyorsa mutlaka normal hayatına devam etmeden önce bir doktor kontrolünden geçmelidir. Bu nedenle hasta normale gelse bile mutlaka hastaneye sevk edilmelidir.
Yapılmaması gerekenler:
- Kolonya, amonyak, sarımsak, soğan gibi şeyler koklatmayın,
- Yoğurt, su, sigara, alkol gibi şeyler içirmeyin,
- Hastanın üzerine su dökmeyin.
Koma pozisyonu
- Bu pozisyonu verebilmek için öncelikle hastanın omurga yaralanmasının olmadığı, nefes alıp vermesinin normal olduğu ve nabız atımlarını kontrol etmek gerekir.
- Hastanın sağına geçin,
- Hastanın omurga yaralanması olmadığı kalp ve solunumunun normal olduğu tespit edildikten sonra sağ el ve sağ bacağı vücuda yaslayın.
- Sol omuz ve kalçasından tutarak sağ tarafına çevirin,
- Sol bacağı ve sol kolu yere yaslayın,
- Hastanın başını geri alın,