Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda Doğru Atel Uygulama Yöntemleri

Hastanın hayatı tehlikede değilse, hasta taşınmadan önce her kırık, çıkık ve burkulma atellenmelidir. Atel kırık kemiklerin, çıkık eklemlerin veya yaralı yumuşak dokunun hareketini önler ve ağrıyı azaltır. Kırık, çıkık ve burkulmaların acil tedavisine yaralının vital fonksiyonları değerlendirilip gerekli ise temel yaşam desteği uygulamaları ve değerlendirilmeleri yapıldıktan sonra başlanır. Bütün açık yaraların üzeri kuru steril pansuman malzemesi ile örtülür. Kanama kontrol altına alınır. Açık kırık üzeri kapatıldıktan sonra kapalı kırık gibi atellenir. Hasta hastaneye getirildiğinde yapılan pansuman ve atelleme hakkında bilgi verilmelidir.

Atel uygulama sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

1-Açık kırık, deformasyon, şişme ve ekimoz açısından değerlendirilebilmesi için her şüpheli kırık veya kırık bölgesindeki elbiseleri çıkarın,

Hastaya ne yapılacağı anlatılmalıdır.

Dışarıda olan kemik uçları içeri itilmemelidir. Ya da yara yarende bulunan herhangi bir şey (Bıçak, şiş tahta parçası vs.) çıkarılmamalıdır.

2-Tespit sırasında: Mümkün olduğu kadar hastanın ağrısının en az olduğu pozisyon tercih edilmelidir.

3-Yaralanmanın alt tarafındaki nabızları, sinir fonksiyonlarını (hareket ve duyu) kontrol edip kaydedin. 

4- Atellemeden önce her yarayı steril ve kuru pansuman maddeleri ile kapatın. Hastayı teslim edeceğiniz sağlık personeline yarayı tanımlayın,

5- Hastayı ya da İlkyardımcıyı tehdit eden bir durum yoksa (Gaz sızıntısı, yangın vs.) atellemeden hastayı yerinden kıpırdatmayın,

6- Atelin kırık olan kemiğin bir alt ve bir üst eklemleri içermesini sağlayın,

7-Eklem ve çevresinde yaralanma varsa atelin bir üst ve bir alt kemiği içine aldığını kontrol edin,

8-Atel yapma sırasında ellerinizle kırık olan kemiği destekleyin. Bu hem ağrıyı azaltacak hem de kırık etrafındaki dokuların yaralanması önlenmiş olacaktır.

9-Uzun kemik kırıklarından atelleme sırasında kırığın altından hafif çekme uygulayın. Böylece kırık uçları daha iyi karşı karşıya gelecektir. Bu işlem yapılırken bir dirençle karşılaşılırsa zorlanmamalı, olduğu gibi atelleme yapılmalıdır.

10-Bir omurga yaralanması şüphesi varsa omurilik yaralanması riski akılda tutulmalıdır. Bu durumda hava yolunu açacak kadar düzeltme yeterlidir.

Atel uygulama yöntemleri

Omurganın tespiti: Boyunluk ve omurga tahtası ile yapılır.  Olay yerinde boyunluk ve omurga tahtası yoksa bir battaniye, ceket ya da iki adet kutu boynun her iki yanına konarak boyun sabitlenebilir. Bir masa üstü, tahta blok ya da kapı omurga tahtası olarak kullanılabilir.

Kolda en kolay yöntem kolu vücuda sabitlemektir. Bu işlem bir kaşkol ya da baş örtüsü ile battaniye ile yapılabilir. El karşı omza gelecek şekilde vücuda yapıştırılır. Böylece tespit edilir.

Standart olarak dizayn edilmiş şişme ya da sert ateller kullanılabilir. Kol her iki tarafından atel içine alınarak sarılır. Olay yerinde bulunan bir şemsiye, karton parçası ya da tahta da bu amaçla kullanılabilir.

Bacakta: En kolay tespit yöntemi bir bacağı diğer bir bacağa tespit etmektir. Araya ceket, havlu gibi yumuşak bir madde konur. Sonra yaralı bacak diğerine sarılır. Kol her iki tarafından atel içine alınarak sarılır. Olay yerinde bulunan bir şemsiye, karton parçası ya da tahta da bu amaçla kullanılabilir.

Atel tipleri

1-Sert ateller: Sert maddelerden yapılmıştır. Yaralı bölgenin hareketini önlemek için yanlara, öne ve arkaya uygulanır. Sık kullanılan set ateller tahta, plastik ve metal, tel ve katlamış kartondan yapılan atellerdir.

Sert atellerin uygulanması

  • Yaralı yer desteklenir. Gerekirse hafif çekme uygulanır. Atelleme tamamlanana kadar desteklemeye devam edilir.
  • Sert atel kol ya da bacağın altına ya da yanına yerleştirilir.
  • Atelin iç tarafı ile cilt arasına yumuşak maddeler yerleştirilir. Kemik çıkıntılarının olduğu yerlere özellikle dikkat edilir.
  • Ateli kol ya da bacağa sağlam olarak tutturacak bantlar sarılır.
  • Atelin alt tarafındaki nabızları ve nörolojik fonksiyonları kontrol et ve kaydet.

2-Yumuşak ateller: En çok kullanılan yumuşak atel şekillendirilmiş, şişirilebilir, plastik havalı atellerdir. Bunun yanında silikonlu yumuşak ateller de vardır. Yumuşak ateller hasta için rahattır. Eşit basınç sağlar. Uygulaması kolaydır. Kanama varsa kanama bölgesine sabit basınç uygulaması açısından avantajlıdır.

Yumuşak atellerin uygulanması

  • Genel hatları ile sert ateller ile aynıdır.

Basınçlı atel kullanılacaksa atel şişirildikten sonra basınç kontrol edilmelidir.

Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda İlkyardım Konu İçi Testi

1 / 5

Aşağıdakilerden hangisi kırık sınıflandırılma kriterlerinden değildir?

2 / 5

Burkulmalarda eklem bütünlüğü bozulmuştur.

3 / 5

Aşağıdakilerden hangisi kırık belirtilerinden değildir?

4 / 5

Atel uygulaması konusunda aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

5 / 5

Kırık olup olmadığını anlayabilmek için kırık uçları hareket ettirilmelidir.

Puanınız

Ortalama puan şöyledir 60%

0%